Rollenspel

Dat je tijdens de sollicitatieprocedure aan een assessment wordt onderworpen, weet je vaak van tevoren. En als je daarbij ook een rollenspel moet doen, is dat misschien wel even schrikken.

Een rollenspel is een nabootsing van een situatie die je in je nieuwe functie kunt tegenkomen. Het is een psychologische test, waarin je een bepaalde rol krijgt toebedacht. Je ontvangt hier meestal van tevoren instructies voor. Je tegenspeler is een getraind en doet dit vaker. Ook hij heeft instructies gekregen om je bijvoorbeeld tegen te werken.

Het doel van het rollenspel is om te kijken hoe je in bepaalde situaties reageert en welke competenties je hebt. Er wordt bijvoorbeeld specifiek gekeken naar leiderschap, overtuigingskracht of klantgerichtheid.

Hoe werkt een rollenspel?

Voordat het rollenspel begint, krijg je meestal tien minuten tot een half uur de tijd om je in te leven in de situatie. Je krijgt op papier informatie over een fictief bedrijf en de rol die je daar vervult. Meestal krijg je een specifieke opdracht mee, bijvoorbeeld dat je een klant moet overtuigen van iets.

Het rollenspel zelf duurt ongeveer tien tot twintig minuten. Meestal is het de bedoeling dat je het voortouw neemt in het gesprek. Na afloop vindt een evaluatie plaats met de psycholoog.

Er zijn oneindig veel verschillende rollenspelen mogelijk en er wordt gekozen voor een situatie gekozen die aansluit bij de functie.

Als je solliciteert op een commerciële functie, dan is je tegenspeler in het rollenspel een klant. Je moet deze klant overtuigen van het aanschaffen van een product of je krijgt te maken met een klant die ontevreden is over een geleverde dienst.

Als leidinggevende moet je een slechtnieuwsgesprek voeren met een medewerker of een medewerker aanspreken op ongewenst gedrag.

Een adviseur wordt getest op het nemen van beslissingen. Je krijgt bijvoorbeeld een project voorgeschoteld waarbij heel veel opties mogelijk zijn. Jij moet dan de voor- en nadelen van de opties tegen elkaar afwegen en er tenslotte een kiezen.

Ook komt het voor dat getest wordt hoe je met conflicten omgaat. Je bent dan mediator tussen twee mensen die een conflict hebben of je moet als leidinggevende een conflict tussen twee afdelingen oplossen.

Hoe bereid je je voor op een rollenspel?

Bedenk van tevoren wat je kunt verwachten. Wat zou je potentiële werkgever willen testen? Verdiep je goed in het bedrijf en in de functie. Spit de website door en praat met mensen die je kent die er al werken.

In de vacaturetekst staan al de competenties vermeld die belangrijk zijn. Bedenk welk gedrag op prijs wordt gesteld en welke situaties je in de praktijk kunt tegenkomen.

Weet je van jezelf dat je niet zo sterk bent in rollenspelen? Dan zit er maar één ding op: oefenen, oefenen en oefenen! Verzin een situatie of laat iemand anders die verzinnen en doorloop het hele gesprek.

Belangrijk is om achteraf samen het gesprek te analyseren. Wat ging er goed en wat kan nog beter? Wie leidde het gesprek en wie had de meeste inbreng? Hoe vond de ander jou overkomen: intimiderend of juist te schuchter? Stelde je de goede vragen? Luister vooral goed naar die ander en kijk of zijn ervaringen overeenkomen met die van jou.

Tips voor tijdens het rollenspel

Het doen van een rollenspel vind je waarschijnlijk spannend. Ook al heb je je thuis goed voorbereid kan het voorkomen dat de nervositeit toeslaat.

Blijf kalm tijdens het rollenspel en pas de volgende tips toe:

• Lees de informatie die je krijgt grondig door. Analyseer het geschetste probleem en maak voor jezelf een plan van aanpak. Zorg dat je je doel helder hebt. Bedenk mogelijke oplossingen voor het geschetste probleem.
• Leef je in het gesprek in. Bedenk wat waarschijnlijk het doel van je tegenspeler is en hoe je dit kunt achterhalen. Hoe ga je om met tegengestelde belangen en meningen? Zou er een gezamenlijke oplossing mogelijk zijn?
• Bepaal van tevoren hoe je het gesprek wilt structureren. Wat wil je als eerste aan de orde stellen? Vertel dit ook aan je tegenspeler aan het begin van het gesprek. Geef hem ook de ruimte om wijzigingen aan te brengen in deze structuur.
• Zorg ervoor dat je tijdens het gesprek goed luistert naar de ander en dat je niet alleen maar met het uitvoeren van je eigen rol of opdracht bezig bent.
• Het kan zijn dat de ander iets zegt wat een ander licht op de zaak werpt, waardoor je je oorspronkelijke plan moet aanpassen.

Of je nu wel of niet wordt aangenomen voor de functie, beschouw het rollenspel als een leermoment over je capaciteiten en persoonlijkheid. Doe je voordeel met de tips die je in de evaluatie krijgt en bedenk eventueel wat je een volgende keer anders wilt doen.