Analyseren van de vacature

Zorgvuldig een vacature analyseren is belangrijk. Het gaat je enorm helpen om je motivatiebrief en CV goed aan te sluiten op de wensen en eisen van de werkgever.

Als je bijvoorbeeld twee vacatures voor teammanager erbij pakt, dan zou je verwachten dat je op dezelfde vacature solliciteert en dat met dezelfde motivatiebrief kunt doen.

Maar er zijn natuurlijk verschillen tussen de bedrijven, de sectoren, de klanten, de producten etc. die de twee vacatures totaal verschillend kunnen maken.

Met een zorgvuldige vacature-analyse bereid je je optimaal voor op je sollicitatie en check je of je de verwachtingen van zowel jouw werkgever als van jezelf kan waarmaken. Dan kun jij goed inschatten of jij geschikt bent voor de functie.

Als je besluit te solliciteren ga je jezelf laten zien op een manier die ingaat op de specifieke vraag of behoefte van de werkgever. Dat klinkt heel erg logisch, maar als je je sollicitatie gaat versturen, vergeet je nog weleens dat elk bedrijf een specifiek functieprofiel heeft dat zij wil invullen.

Stel daarom voor elke sollicitatie een uniek CV op en schrijf een unieke motivatiebrief.

Voordat je besluit te reageren kan je je jezelf de volgende vragen te stellen:

• Is deze vacature wel écht iets voor mij?
• Zie je jezelf echt werken in deze functie, bij dit bedrijf?

Als dit een volmondig “Ja!” is op beide vragen, dan is het echt de moeite waard om te solliciteren op de vacature.

Totstandkoming vacature

De reden dat de vacature er is, is omdat de werkgever een behoefte en vaak zelfs noodzaak heeft om een bepaalde functie in te vullen.

Meestal is al bekend wat deze functie precies inhoudt qua werkzaamheden. Hieruit wordt afgeleid wat jij als sollicitant precies moeten kunnen om de functie naar volle tevredenheid uit te voeren.

Ook de bedrijfscultuur speelt een grote rol, want jouw karakter moet daarbij passen.

Zo ontstaan lijstjes met vaardigheden en eigenschappen die je als werknemer nodig hebt om te voldoen aan de vacature. Realiseer je dat op deze lijstjes altijd punten staan met een hogere prioriteit dan andere punten.

Eisen versus Wensen

In de hele reeks vaardigheden en eigenschappen die nodig zijn voor de functie kun je onderscheid maken tussen eisen en wensen.

Wat is het verschil? De vereiste punten MOET je hebben en van de gewenste punten is het een grote pré als je ze hebt.

Als je niet voldoet aan de vereiste vaardigheden en eigenschappen heb je eigenlijk maar een kleine kans en kun je beter op zoek gaan naar een andere vacature.

Dit in tegenstelling tot de wensen. Die heb je niet per se nodig, maar helpen je wel boven de andere sollicitanten uit te springen. Je maakt zeker kans als je niet voldoet aan alle wensen, alleen moet je er dan wel voor zorgen dat je er op een andere manier uit springt.

Onderscheid maken tussen eisen en wensen

Hoe kun jij uit elke vacature structureel dat onderscheid maken tussen eisen en wensen? Dat is absoluut niet gemakkelijk.

Het is een combinatie van je inlevingsvermogen en ervaring. Ook kan het per organisatie verschillend zijn. In de ene vacature kan bijvoorbeeld ervaring met een bepaald softwarepakket als harde eis staan, terwijl het bij een concurrent een wens is.

Een vraag die je jezelf kan stellen is: als jij deze functie al zou hebben, wat zijn volgens jou dan de belangrijkste vaardigheden en eigenschappen om te hebben?

Als jij deze vraag gemakkelijk kan beantwoorden, ben je waarschijnlijk geschikt voor de baan.

Een vacature waarin te veel eisen staan, schrikt je waarschijnlijk af. Vraag jezelf altijd af: zijn de eisen en verwachtingen in verhouding tot de functie-inhoud? Meer dan de helft van de Nederlanders vindt het lastig om op basis van een vacaturetekst te bepalen of een baan aansluit. En dat zit hem vaak in het taalgebruik, zoals te lange zinnen en alinea’s, te moeilijke woorden en teksten die weinig concreet zijn.

Als je al wat vaker hebt gesolliciteerd en meerdere vacatures hebt gelezen, weet je ondertussen ook wel waar je op moet letten.

Het analyseren van een vacature gaat het makkelijkst vanuit een vaste volgorde:

• Analyseer de functieomschrijving
• Wat heb jij te bieden hebt qua eisen en wensen
• Jezelf vergelijken met de hele vacaturetekst

Taalgebruik

In de ideale wereld zijn vacatureteksten zo geschreven dat je je op basis daarvan een helder beeld van de functie kunt vormen. Maar zo’n 80% van de teksten staan vol clichés en nietszeggende woorden, waardoor je er weinig aan hebt. Neem bijvoorbeeld ‘spin in het web’ en ‘creatieve duizendpoot’. Dat klinkt alsof je het druk gaat hebben, maar wat betekent het precies? Eigenlijk staat er ‘als we morgen een evenement hebben willen we dat jij iedereeen gaat opbellen en als we kopietjes nodig hebben willen we dat jij die gaat kopiëren’.

Sommige woorden zijn multi-interpretabel. Zo kan ‘een prettige werksfeer’voor iedereen iets anders betekenen. Jij werkt bijvoorbeeld graag bij een bedrijf waar iedereen verse smoothies krijgt en samen sport, een ander wil op vrijdagmiddag borrelen met wijn en bitterballen. Alleen het woord ‘prettig’ is niet concreet genoeg.

Nog zo’n vaag woord: ‘flexibiliteit’. Als je leest dat van je wordt gevraagd dat je flexibel bent of ‘geen-van-9-tot-5-mentaliteit hebt’ kun je concluderen dat overwerken de norm is. Of bedoelen ze dat je af en toe een halfuurtje langer moet blijven als het écht niet anders kan? Heel onduidelijk.

Om door die onduidelijke vacatureteksten heen te prikken is het goed dat jij wat je belangrijk vindt in een baan. Wat zijn jouw drijfveren? Waar loop je nu op leeg? Wat verwacht je van je werk?

Tussen de regels door krijg je vaak al een beeld van de werksfeer. Denk aan een organisatie die werknemers zoekt ‘zonder angst voor snel oplopende agenda’s’. Die organisatie zegt eigelijk: wij hebben een probleem en zoeken iemand die alles oplost. Ze komen alleen halen en niks brengen, het is eenrichtingsverkeer. Terwijl een vacature antwoord moet geven op vragen van jou en moet voorzien in de behoefte die je hebt. Online onderzoek kan helpen om de werksfeer te proeven. Zoek op de bedrijfswebsite naar foto’s en filmpjes. Draagt iedereen een maatpak terwijl jij graag werkt in casual kleding? Of zie je dat mensen in een ballenbak vergaderen en vergader jij liever in een chique vergaderruimte? Dat kan een teken zijn dat de bedrijfscultuur niet bij je past. Een beeld zegt meer dan duizend woorden.

Actie

• Vul de checklist Analyseren van de vacature uit het tabblad Materialen in. Wanneer je alle boxen hebt afgevinkt weet je of de vacature bij jou past of dat er een andere vacature beter bij je past.